Bijzonder, ik heb nog nooit zo’n roman gelezen: de eigenzinnige compositie, de contrasten, de poëtische en de rauwe stukken, het persoonlijke en het algemene, de emotie en het klinische onderzoek. Hoe die elementen botsen of samensmelten.

• – Peter Melse

Hieronder een impressie van De Beangstigende Begeerte. Ik heb het met veel plezier gelezen.

– Cor Gout, hoofdredacteur literair tijdschrift Extaze, filosoof, musicus, ex-lector Universiteit Leiden.

Het verhaal blijft maar doorwerken bij mij; het machtsspel voor, tijdens en na de tweede wereldoorlog dat zo kafkaiaans zichtbaar en ervaarbaar is gemaakt.

Het is nog altijd actueel.

– Geer Huybers, kunstschilder

Indrukwekkend. De informatie over collaboratie in de oorlogsjaren is langzaam naar buiten gekomen, De spinvlieg maakt veel duidelijk. In Nederland had ook best een soort Vichy-regering kunnen zijn gevormd, meer dan genoeg mensen beschikbaar die een vorm van samenwerking met de Duitse politiek niet uit de weg gingen. Ik was onder de indruk van de liefdevolle briefwisseling tussen de hoofdpersonen. Dat moeten mensen zijn geweest met het hart op de goede plaats. Maar wat een intriges, wat een hypocrisie, wat een vermenging van eigenbelang en vermeend landsbelang. Over de rechtsgang na de oorlog had ik nooit iets gelezen, zeer verhelderend. Kortom, een rijke bron van kennis en informatie.

– Jan Terlouw, schrijver en ex-vicepremier.

Het leest als een film, dit eerste eerlijke boek over de oorlog. Het is een document dat een therapeutische werking op mij heeft. Het moet veel meer aandacht krijgen in de media. Er zit geen detail teveel in en het legt onder andere de onmenselijke kant van het gezag bloot.

– Hugo de Haas, WAO’er, ex-grafdelver.

Het verhaal leent zich voor een grote speelfilm.

(Daarvoor is nu een Filmtemplate beschikbaar)

– Hans Polak, filmer en documentairemaker.

Een feest der herkenning.

– Gerard Aalders, geschiedkundige. NIOD, het instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies.

Boeiend en bijzonder, het laat de binnenkant van de mens zien. De losse historische fragmenten zijn heel filmisch. Als je uitgaat van het ‘feitelijke verhaal’ wat is er precies gebeurd en wie speelde in deze geschiedenis welke rol dan kom je op gegevens waaruit zeker een film te destilleren is. Waarvoor De spinvlieg een geweldige researchbron zou kunnen zijn. Een verhaal voor een producent die grote projecten een bijzondere uitdaging vindt.

– Mieke de Jong, Scenarioschrijfster, Gouden Kalf voor Beste Scenario.

Een episch verhaal met een grote scope en een anekdotisch karakter dat in ieder geval geschikt is voor een televisieserie.

– Martin Koolhoven, Filmregisseur, vijf Gouden Kalveren.

Compromisloze boeken heeft deze wereld nodig. Dit is een hard en soms aangrijpend oorlogsboek, dat alle laatste restjes franje van de begrippen ‘verzet’ en ‘heldenmoed’ afscheurt. Tegelijk is het een buitengewoon rijke roman, rijk aan historie en inzichten. Wie de verhalen leest over de machinaties achter de schermen, grijpt zich soms bij het hoofd of schudt datzelfde hoofd uit pure verbijstering. Vooral omdat uit deze in de geschiedkunde gegronde roman meer dan ooit blijkt hoe ingrijpend de gevolgen van die machinaties konden zijn voor een individu. Hugo Wapperom heeft ook met nadruk gekozen voor de inhoud en dat is een literaire daad van moed in een tijd waarin iedereen die over stijl beschikt, meteen ook maar doorgaat voor een groot schrijver. Niets is minder waar: onderwerp en inhoud zijn minstens zo belangrijk. Hij heeft dat begrepen en geweigerd daarop te beknibbelen. Lees De spinvlieg, en u weet waarom dat terecht was.

– Marco Daane, schrijver, twee keer genomineerd voor de AKO literatuurprijs (2011, 2002).

Hugo Wapperom geeft eigen kleuring en interpre-taties aan het op de werkelijkheid gebaseerde verhaal op intrigerende wijze weer. In zijn roman doemt een fascinerende wereld op waar niets meer is wat het lijkt. Waar de scheidslijn tussen goed en fout vervaagt en waar vrienden veranderen in vijanden en andersom. Wat hij vooral doet, is de positie van de goedwillende eenling plaatsen in een omgeving van macht, intrige, bedrog en verraad. Dat complexe weefsel is minstens zo sterk aanwezig in de jaren na de bevrijding als onder het Duitse juk. In de oorlog was er in elk geval nog een soort duidelijkheid van wie goed was en wie fout. Na de bevrijding blijken er tussen zwart en wit niet alleen talloze grijstinten te zitten, maar heeft wit soms een zwarte zijde en andersom.

– Coos Versteeg, directeur en hoofdredacteur Den Haag Centraal, taal- en letterkundige.

Alles is zeer grondig uitgezocht. Het resultaat is weergegeven in de vorm van een roman, niet in een geschiedschrijving, maar de schrijver is er in geslaagd beide benaderingen samen te brengen in een boeiend geheel. Ik ben er, al lezende,  bepaald van onder de indruk gekomen.

– Jan Pronk, professor Institute of Social Studies en UN University for Peace, minister in vier kabinetten.

Een fascinerende roman.

– Tomas Ross, thrillerauteur.

Met stijgende verwondering en bewondering las ik De spinvlieg, het valt mij vooral op dat de schrijver met groot gemak van het grote naar het kleine en van het algemene naar het persoonlijke kan switchen.

– Alice Bakker Osinga, president Stichting Oost West Europese Integratie.

Ik las deze heel bijzondere roman in één adem uit.

– Bob van Gigch, een belangstellend lezer.

Ik vond De spinvlieg van begin tot eind boeiend. Er is van alles in te vinden: de zoektocht naar waarom de hoofdpersoon nou eigenlijk zo lang in een kamp moest blijven, heeft iets van een thriller.De briefwisseling tussen de hoofdpersonen getuigt van een ontroerende liefdesgeschiedenis, wat een mooie mensen op vele manieren! De historische inkadering door de geschiedkundige vond ik erg interessant, leerzaam en af en toe verbijsterend. Wat een rattengehalte vertoonden sommige politici. Bernard had ik al nooit vertrouwd maar die man deugde echt niet. Verder was ik onder de indruk van de monologen van Klaas Kneed, de filosoof. Zeer boeiend. Omdat hij zo’n persoonlijke roman schreef vind ik de schrijver dapper. Een levenswerk.

– Peter Vermeulen, psychoanalyticus.

Ik heb het boek met veel plezier van begin tot het eind gelezen. In het begin moest ik er even inklimmen, maar al gauw werd ik gegrepen door die duistere wereld, die is beschreven. Ik haal er voor mezelf een paar grote lijnen uit:
De historische perspectieven – vaak door dr. Frank Kortweg beschreven – die De spinvlieg biedt, vond ik een fascinerende combinatie van poëtisch taalgebruik en tegelijk onthullende analyses. Daar worden een aantal grote verbanden gelegd tussen allerlei ontwikkelingen in de jaren rondom de oorlog, die ik helemaal niet kende. Als het allemaal waar is, is het zonder meer shockerend. Of ja, shockerend, als je de illusie hebt dat goed bij ons zit en kwaad bij hen, dan wel. Maar als je bedenkt dat er in ieder van ons een fascist/verrader of erger schuilt, dan maken al deze wreedheden, intriges en machtsspelen je juist nederig.

– Frans Verhaaren, organisatiekundige; verderop de drie overige lijnen die Frans eruit haalt.

Een emotionele spannende in de geschiedkunde gegronde roman.

– Leo Molenaar, geschiedkundige.

Indrukwekkend! Een in een meeslepende stijl geschreven roman, een prachtig – zeer persoonlijk – beeld van een tijdperk ontstaan vanuit een enorme dossierkennis. Een ronduit monumentaal boek. Kennis geplaatst in een levende en levendige maatschappelijke context.

– Bert van Nieuwenhuizen, schrijver.

Een geweldige roman.

– Jan Bontje, literair recensent.

Fascinerend. De spinvlieg spreekt voor zichzelf, geeft een aanvulling op wat wij menen te weten over die tijd en zet die mening deels op losse schroeven.

‘Altijd is de werkelijkheid in beweging, zoals het water van de rivier, zei pa me in zijn jonge jaren, pratend over de oorlog. De werkelijkheid is wat ze in jouw hoofd is, ze is anders dan in het hoofd van een ander. Ze is deel van een stroom waarvan alle hoofden deel zijn, ze is vlottend. In zekere zin is ze dus wat jij wilt dat ze op een bepaald moment voor jou is.’

De schrijfwijze is te karakteriseren als zorgvuldig, behoedzaam – in die zin afstandelijk – gedragen en bloemrijk.

‘Het recht, daaraan klampten ze zich vast, rechtvaardigheid was waar ze voor streden, vele jaren lang, jaren voor en in de oorlog.’

’Die man, die pa van mij, zat gevangen in zijn tijd, omhuld door een dun laagje van wat we nu de “vrije keuze” noemen.’

Deze in de geschiedkunde gegronde roman geeft een zeldzaam beeld van die tijd, ook die van direct na de oorlog. Eigenlijk is het een aantal boeken ineen: een verhaal over de relatie van twee jonge mensen, een beeld van het verzet, een geschiedkundig tijdsbeeld waarin we zien hoe WO2 ontstond en wie erachter zaten, en dat dit niet alleen Hitler en zijn trawanten waren maar ook oorlogsindustrieën, in belangrijke mate, zij die van oorlog profiteerden. Politiek gekonkel. Een aanklacht. Eén die een bedenkelijk beeld geeft van de betrokkenheid in die tijd van ondermeer prins Bernhard.

– Minka Kaszó, van Nieuwsbrief Landelijke Vereniging Kinderen van Verzetsdeelnemers 1940 – 1945.

Een onthutsende roman!

“De spinvlieg” wekt de indruk een literaire detective te zijn, er is een slachtoffer, er zijn intriges en er is een zoeker naar de waarheid. Het wrange is dat “De spinvlieg” geen fictie is, maar een samengestelde roman, gebaseerd op de werkelijkheid op de vooronderstellingen na, die het verslag van zijn speurtocht op ingenieuze en evenwichtige wijze weergeeft. Een pittige aanklacht tegen onrechtvaardigheid.

– Annabel Junge, literair recensent.

Een fantastische roman die de kern van ons onderzoek raakt.

– Stichting Onderzoek Englandspiel.

De reflecties van de hoofdpersoon, zoals verwoord in al die brieven en aantekeningen, zijn indrukwekkend. Hij verwoordt heel precies wat je als verzetsstrijder, als gevangene, als degene die verraden is door oude makkers, allemaal voelt. Je hoort er niet over vertellen, nee je stapt in de denk- en gevoelswereld van hem. Heel indringend. En bijzonder moedig hoe hij zich in al die jaren heeft gehouden. Wat een werk overigens om al die notities zo te ordenen.
De schrijver vlecht tussen twee “feitenstromen” zijn eigen betekenisgeving, zijn eigen reflecties. Hij doet dat erg poëtisch, en uit het emotioneel taalgebruik en de steeds wisselende tijdsperspectieven voel je dat het hem diep raakt. Overigens, op deze plekken moest ik het meest moeite doen om hem bij te blijven volgen. Maar goed, om zo’n verhaal kun je niet heen.
Ook heel bijzonder vond ik de reflecties op de laatste 100 pagina’s van Johannes Munt en Klaas Kneed. Ze zijn beschreven in brieven van de hoofdpersoon maar ik kan me niet voorstellen dat hij dergelijke complexe overwegingen zo letterlijk kon onthouden. Dus ik neem aan dat hier ook veel van de beschouwingen van de schrijver zelf staan. Munt is interessant omdat je daarmee in de denkwereld van “het kwaad” kruipt en dat is altijd onthutsend vreemd en herkenbaar. En Kneed is interessant om alle beschouwingen over een postmoderne samenleving en sociaal constructivisme.
Ik vond het een bijzondere ervaring deze roman te lezen en ik heb dit boek al breed in mijn vriendenkring aanbevolen. Ik dank de schrijver dat hij me deelgenoot wilde maken van zijn denkwereld.

– Frans Verhaaren, organisatiekundige.

Een geweldige roman.

– Leo Dorresteijn, schrijver.

Als jongetje werd Hugo Wapperom gefascineerd door de verhalen die zijn vader vertelde: “Pa is er niet voor gaan zitten om mij in mijn jonge jaren, zijn verhaal over de oorlog te vertellen. En toch, verhalen vertellen deed hij graag. Ik was vier, vijf jaar en vond ze prachtig. Mogelijk had hij in die angstige oorlogstijd, zittend onder de grond, zijn fantasie tot ontwikkeling gebracht, kon hij zo spelen met gedachten dat ze hem brachten waar hij wilde zijn”. Verderop: “Prachtige verhalen liet hij ontstaan, alleen voor mij bestemd. Het verbaast me, net als toen, hoe hij met woorden de fraaiste kleinigheden schetste. Nauwgezet vertelde hij: langzaam liet hij me het pakpapier scheuren dat om de woorden en zinnen zat, die hij, in hun verborgen gedaanten, uit zijn mond liet ontsnappen zodat de gebeurtenis waarover hij vertelde ons min of meer gezamenlijk overkwam”.
Deze passage geeft een indruk van de inzet waarmee en de stijl waarin dit monumentale boek geschreven is. Al lezend wordt mij steeds duidelijk dat dit voor hem een verhaal is dat noodzakelijk geschreven moest worden.

– Aad van Schie, literair recensent.

Een prachtige roman waarin authentiek briefmateriaal is verwerkt, waarmee voor het eerst het leven in het naoorlogse kamp is blootgelegd.

– Marleen van der Meulen, journalist.

Hugo Wapperom geeft de eigen kleuring en interpretaties aan het op de werkelijkheid gebaseerde verhaal op intrigerende wijze weer. In zijn roman doemt een fascinerende wereld op waar niets meer is wat het lijkt. Waar de scheidslijn tussen goed en fout vervaagt en waar vrienden veranderen in vijanden en andersom. Wat hij vooral doet, is de positie van de goedwillende eenling plaatsen in een omgeving van macht, intrige, bedrog en verraad. Dat complexe weefsel is minstens zo sterk aanwezig in de jaren na de bevrijding als onder het Duitse juk. In de oorlog was er in elk geval nog een soort duidelijkheid van wie goed was en wie fout. Na de bevrijding blijken er tussen zwart en wit niet alleen talloze grijstinten te zitten, maar heeft wit soms een zwarte zijde en andersom.

– Coos Versteeg, directeur en hoofdredacteur Den Haag Centraal, taal- en letterkundige.

Ik heb de in de geschiedkunde gegronde roman met ongeloof, verwondering, lerend en met boeiende aandacht gelezen. Het is ongelofelijk wat er met de hoofdpersonen is gebeurd.

– Kees van Gent, projectleider KPN.

Prachtige roman. Ik was zeer verbaasd over het verhaal van de hoofdpersonen. Gelukkig was er een sterke liefde tussen deze twee en dat is natuurlijk een hele steun om zoiets te kunnen doorstaan. Voor mij vielen er bepaalde zaken op hun plaats na het lezen van deze roman waarin veel geschiedkundig materiaal. De eerste echtgenoot van mijn moeder heette Henk Middendorp. Hij was verzetsstrijder en is in de oorlog doodgeschoten door de Duitsers. Ik ga een keer uitzoeken of het in De spinvlieg over dezelfde persoon gaat. Ik heb een aanbeveling bij de mediatheek op school gedaan om deze roman aan te schaffen.

– Kitty Beer, onderwijsassistente.

Een geweldige roman die ik tot het eind geboeid las. Eén die gaat over zowel de werkelijkheid als over de onvoorwaardelijke liefde

‘Mijn ma had het al voorzien. In haar brief van 17 juni 1947, ik was toen amper 5 maanden oud, ze schreef: “Jouw gedichten lees ik vaak opnieuw, ik vind ze mooi. Ons leven levert voldoende stof voor een boek op. Vind je niet? Erover lezen is toch meer ontspannen dan, zoals wij nu, het meemaken.” Ik ben blij dat er met deze roman onder andere aandacht is voor de heldendaden van de belangrijkste mensen in het verzet. Ik dank de schrijver en ga De spinvlieg iedereen aanraden.

– Jean Kremer, ex-verkeersleider Schiphol.

De roman beschrijft het naderen tot de dood in dit land in crisistijd en gaat vooral over de liefde, over de betrokkenheid op elkaar; ook over de betrokkenheid tot een doelgerichte, kleine groep mensen, zoals die van het verzet in die tijd. In de roman wordt zo’n groep in zijn eigenschappen gesteld tegenover de soms zo dreigende massa anonieme individuen, een massa die de gezonde ontwikkeling van de democratie in de weg kan staan. Een ieder raad ik De spinvlieg aan.

– Jan Overwater, jurist, beleidsmedewerker ministerie van Justitie.

Wat een gedrevenheid. Ik las het boek in een adem uit. Ik zeg het tegen iedereen die maar een beetje geïnteresseerd is in die tijd: lezen, koop De spinvlieg.

– Ben Jansen, kinderboekenschrijver.

Deze roman is een fraaie weergave van een belangrijk deel van de oorlogsgeschiedenis maar vooral ook van die rare, bizarre eerste jaren na de oorlog, waarover tot dusver bitter weinig is geschreven. Een feest der herkenning. De rol van Wilhelmina en Bernhard (van beiden was die weinig fris) komt ook fraai uit de verf. Dat de terugkeer in de allereerste plaats een puur eigenbelang was (en geen landsbelang) is veel te weinig bekend, zeker als het gaat om de autoritaire, ondemocratische houding van Wilhelmina. De spinvlieg geeft ook de strijd tussen links en rechts goed weer.

– Gerard Aalders, geschiedkundige, Nederlands Instituut Oorlogsdocumentatie (NIOD).

De spinvlieg geeft een genadeloos verslag van de machinaties van de vooroorlogse politieke en ambtelijke elite inclusief onze oude vorstin Wilhelmina en haar “kleurrijke” schoonzoon Bernard om na de oorlog een autoritair bewind te vestigen, waarbij de bevolking geen inspraak zou krijgen. Opvallend hierbij is vooral dat diverse van deze hoge figuren, die tijdens de bezetting buitengewoon dubieuze rollen vervulden in de naoorlogse jaren gewoon aan de touwtjes van de politieke, ambtelijke en rechterlijke macht bleven trekken. Deze monumentale roman moest noodzakelijk geschreven worden.

– Aad van Schie, literair recensent.

De spinvlieg is verkrijgbaar bij de internetwinkel en de betere boekwinkel.