Vorm, structuur en interpretatieschema

Idee
De spinvlieg gaat over de eenzaamheid, over het verstand van de mens en zijn emotie, over zijn alleen zijn of deel zijn van een kleine of grote groep. De roman laat de invloed van de verbeelding, taal en ficties op de mens zien. Bijvoorbeeld toont hij de invloed van de mythe, zoals de door de mens gecreëerde held of verrader, op de belangrijkste personage van het verhaal. Verhalen, vertellingen, in strijd met de rede, beïnvloeden de mens, zoals het sprookje of sommige verhalen uit de Bijbel of de Koran. De spinvlieg toont de fictie, de invloed die het uitoefent op de mens. Bijvoorbeeld laat hij de invloed zien van het zonder relevante context geïsoleerd neerschrijven van geschiedkundige gebeurtenissen, van het verhaal zonder achtergrond die het grijpbaar maakt.
De roman legt andere gangbare ficties bloot, bijvoorbeeld het ooit als waar aangenomen verzinsel over koningin Wilhelmina: een sterke en moedige vrouw tussen ministers met slappe knieën. Nee, ze is niet die vrouw. Als vertegenwoordiger van het instituut koningshuis vertoont ze, als de crisis daar is, vluchtgedrag – voor de oorlog. In Londen valt ze vanuit haar onzekerheid de ministers af, ook in de terugkeerperiode. Ze wil na het vijf jaar durende totalitaire fascistische regiem de democratie uitschakelen, voor minstens een flink aantal jaren. Met grote gevolgen. Voor goed bestuur is het verstand doorslaggevend. Zou het zo kunnen zijn dat juist in crisistijd, bijvoorbeeld bij een overgangsperiode van oorlog naar vrede, dat juist dan dat deel van de machtsstructuur dat louter gegrond is in de emotie op hinderlijke wijze komt bovendrijven?

Fictie en werkelijkheid
De fictie in de roman brengt de middelen van fictie en werkelijkheid aan het licht, de daarmee misvormde interpretatie door gebruik of misbruik daarvan. De schrijver neemt de lezer mee op zijn zoektocht naar machinaties achter het verhaal over de werkelijkheid. Op een nieuwe manier integreert hij de werkelijkheid binnen de fictie. Hij neemt de lezer mee door het land in de meest dramatische periode die het doorstaat. Waarom, bijvoorbeeld, maakten een aantal machtigen in de terugkeerperiode mensen die veel voor de vrede hadden betekent tot symbool van de tegenstander?

Weefsel
Het idee achter De spinvlieg brengt de personages voort, de personages creëren het drama en het weefsel achter het verhaal verduidelijkt de aard van de in samenhang gebrachte gebeurtenissen.
Op oorspronkelijke wijze, gebruikmakend van feiten, bekende en onbekende, legt deze in de geschiedkunde gegronde roman het weefsel bloot van het denken en doen van buren, van Duitse en Nederlandse bestuurders in de jaren dertig tot vijftig.
De spinvlieg is een waargebeurd liefdesverhaal vol intriges rondom historisch bekende personages.

Motief en kernvragen
In de context van de gebeurtenissen zijn in hun samenhangende vorm grote onderwerpen te herkennen.
Een leidmotief van De spinvlieg is de mens in zijn sociale betrokkenheid: zijn verlangen naar deel te zijn van de massa – beloont door collectieve gehoorzaamheid en dienstbaarheid aan de mensheid; en zijn verlangen naar deel te zijn van de kleinschalige groep – beloont door de geborgenheid en het gezamenlijk kunnen creëren. Hij zet tegenover zijn ervaring van de soms dominante massa zijn ervaring van de creatie en de geborgenheid, of tegenover zijn ervaring van de sociale druk van de kleinschalige groep zijn ervaring van los zijn in anonimiteit.
Binnen het gewone samenleven lijkt een gezonde ontwikkeling van de moraal baat te hebben bij een zo goed mogelijke organisatie van de kleinschaligheid. Wat is het effect voor het willekeurige individu als hij zich losser maakt van de macht van het verhaal van de massa? Ook dat is een kernvraag die impliciet De spinvlieg stelt.

Verhaallijnen
De spinvlieg is een raamvertelling waarin de chronologie ondergeschikt is gemaakt aan de thematiek.

De door verhaallijnen uitgewerkte thema’s zijn:

Kernthema emotie/verstand

Kernthema omgeving/maatschappij

De thema’s die staan voor de ontwikkeling van personages in hun omgeving